Free Apple TM ani Cursors at www.totallyfreecursors.com

Selasa, 17 Februari 2015

Tentang cerkak bahsa jawa




kata pengantar



            Segala puji syukur kami panjatkan kehadirat allah SWT yang telah melimpahkan rahmat serta karunianya ,shingga kami dapat menyelesaikan makalah ini , yg selalu di limpahkan kepada jujungan nabi muhamamad berserta keluarganya , para sahabatnya , dan kami ini .  
Penyusunan maskalah ini adalah untuk memenuhi tugas CERKAK  BAHASA  JAWA dengan bahasa meliputi cerkakDalam penyusunan makalah ini kami menyadari bahwa masih daopat kekurangan kekuranggan dan jauh pada kata sempurna , di karenakan keterbatasan kami .akhirkata semoga makalah ini bermanfaat dan berguna bagi kami . Khususnya dan bagi para pembaca


Tegal,14 febuari 2014
 













Daftar isi

BAB I   Pendahuluan           :           A. Latar belakang
B. Rumusan masalah
C.Tujuan

BAB II  Daftar isi                  :           A.  Pengertian cerkak
B. Ciri cirri cerkak
C. Unsur-unsur cerkak
D.Contoh cerkak

BAB III  Penutup                  :           Simpulan







BAB I
PENDAHULUAN





A.    LATAR BELAKANG
Cerkak yaiku gancaran sing ngandharake sarining kedadean utawa lelakon saka wiwitan nganti pungkasan kanthi cekak wae

B.     RUMUSAN MASALAH
1.Apa yang kamu ketahui tentang cerkak ?
2.Sebutkan cirri-ciri cerkak !
3. Sebutkan unsure intristik cerkak (jelaskan) !
4. Buatlah contoh cerkak (berserta unsurnya) !

C.Tujuan
Mengetahui tentang cerkak yang baik dan benar








BAB II
ISI






Cerkak yaiku gancaran sing ngandharake sarining kedadean utawa lelakon saka wiwitan nganti pungkasan kanthi cekak wae.

Ciri ciri cerkak:

a.      Critane sakeplasan (dirungokake sapisan langsung tamat)
b.      Isine padhet (ringkes)
c.       Alur mung siji
d.      Basane mentes
e.      Isine crita ngemot pitutur, kritik, piweling lan pasemon

Unsur instisik cerkak:

1.      Underan (tema crita)
Underan yaiku pokok masalahe crita utawa lelandhesane/ dasar crita.

2.      Amanat (ancas)
Amanat yaiku pepeling kang kinandhut ing crita iku utawa pesen pangripta marang pamaca. Pepeling/ pesen iku arupa ajaran moral utawa pandhidhikan.

3.      Paraga lan watak paraga (lakon)
Paraga utawa kang diceritakake. Paraga iku ana kang sipate becik lan ana uga kang sipate ala. Dene watake paraga (lakon) iku bisa kanggo mbedakake lakon siji lan sijine. Dene cara kanggo nggambarake watake lakon bisa kanthi lumantar ing ngisor iki, yaiku:
  1. Katrangan langsung sing diandharake pangripta jroning crita
  2. Lumantar caturan/ pirembugan (dialog) ing antarane para paraga
  3. Kalakuan, tumindhak, lan kedadean-kedadean sing dialami paraga

4.      Padunungan, wektu, lan swasana crita (latar, setting)
Latar yaiku unsur kang ana gegayutane karo panggonan, wektu, lingkungan sosial, lan swasana kang ndhasari kedadean ing crita iku.

5.      Alur crita (plot)
Rantamane crita sing sinambungan mbentuk crita. Alur kebentuk kanthi urutan kadadeyan saengga mbentuk alur maju, alur sorot balik (flash back) lan campuran antarane alur maju lan alur sorot balik.
  1. Alur maju yaiku urutane crita saka kedadean kang wis kapungkur maju ing kedadean saiki
  2. Alur sorot balik yaiku urutane crita saka kedadean saiki mundur ing kedadean kang wis kapungkur







Rangkaiane kedadean sing mbentuk alur dibagi Tahap Tahap Alur sing diwiwiti saka:
  1. Paparane crita (pemaparan)
  2. Critane wiwit ana masalah (perumitan)
  3. Ana masalah antara paraga (konflik)
  4. Masalah luwih gawat (klimaks)
  5. Pungkasane crita lan carane nyelesaiake masalah ing paripurnane crita
-          Happy ending : ing paripurnane crita nyenengake
-          Sad ending : paripurnane crita ora nyenengake / nyedihake.

6.      Pamawas (sudut pandang)
Sudut pandang yaiku carane pangripta netepake dirine ing crita. Yen pangripta melu ing sajroning kedadeyan sing dicritakake, tegese pangripta kalebu pamawas (sudut pandang) wong kapisan : pangripta cerkak bisa uga dadi paraga utama bisa uga paraga tambahan (sampingan). Menawa pangripta amung nyritakake wong liya lan dheweke ora dilibatake ing sajroning crita, tegese dheweke nggunakake pamawas (sudut pandang) wong katelu.

7.      Busananing basa (gaya bahasa)
Busananing basa yaiku basa sing digunakake pangripta sajroning nyusun crita.








Contoh cerkak
Swarga Impen

 

Lukisan Taj Mahal sing wis takwiwiti dhek Minggu kepungkur durung wae rampung. Embuh iki,aku lagi kena lara aras-arasen. Saben dina gaweyanku mung nongkrong, turu, karo ndeleng tivi.
Pas wayah sore, pas lagi wae rada sregep, nyandhak kanvas, e... neng tivi ana gambar omah apik-apik ngono kuwi, acara Rumah Idaman. Yen mripatku  nyawang sing apik-apik ngono kuwi, lali karo gawean. Opo maneh aku ndeleng tivi ing njero omahku iki.
“Omah kok apike ora ilok kaya ngono kuwi, sing manggon apa ya manungsa?” grenengku. Lha piye, sing kaya ngono kuwi aku durung tau weruh kok!
Omahe Gedhe-gedhe, apik lan katon kerlap. Ruwang tamune kaya panggonane presiden nampa tamu negara. Tenan! Kamar paturonane, jembar ngluwihi omahku sapekarangan. Lha piye, ing jero kamar ana meja kursi lengkap, kamar mandi. Niku durung kolam renange, banyune biru katon kinclong-kinclong.
“Kuwi omahe sapa Mas Gondo?” pitakone Tanto bocah cilik tanggaku. Merga anggonku nyawang tivi, aku nganti ora weruh yen ana bocah melu-melu nyawang gambar omah apik mau.
“Kuwi dudu omah, kuwi swarga,” wangsulanku karo ngulu idu.
“Ana ngendi manggone?” sajake Tanto durung ngerti karo wangsulanku.
“Embuh, wong aku durung tau mrana!”
“Aku pengin mrana, Mas Gondo!”
“Lha wong swarga kuwi panggonane wong-wong sing wis mati, sing ora duwe dosa!” aku njur nerangke. Tanto mung plonga-plongo ngrungokake wangsulanku, embuh dheweke ngerti opo ora.
Gara-gara ndeleng acara Rumah Idaman, lukisan Taj Mahal tansah durung rampung, saben aku nyawang fotone Taj Mahal kanggo model lukisanku angenku tekan ngendi-endi. Taj Mahal endah banget, kaya swarga.
Nalika bocah cilik Tanto teka maneh arep melu ndeleng tivi, dumadakan aku nemu ide.
“Tan, dolan wae yuk!” pangajakku.
“Nyang ngendi, Mas? Ancol” bocah cilik kuwi seneng.
“Huuu... Ancol kurang sip, panas-panas ngene!”
“Lha nyang ngendi lho?”
“Nyang puncak wae, yuk! Neng kana kuwi kepenak banget, hawane adhem, kaya neng swarrga.”
Tanto seneng banget, dheweke mlayu mulih. Aku dewe salin kaos thok. Ora suwe aku lan Tanto wis melu dheseg-dhesegan dhempet-dhempetan karo mobil gilap ing ndalan kutha Jakarta.
Tanto takon wae, apa puncak isih adoh. Aku kudu ngguyu, jeneh tekan saka Kebon Jeruk wae durung. Ya kaya ngene iki yen kepingin weruh swarga, kudu kangelan dhisik. Kudu sabar nunggu giliran liwat. Kok ana wae wong sing numpak mobil. Marahi ndalan kebak wae!
“Mas Gondo, apa swarga kuwi apik tenan?” pitakone Tanto mbuyarake esemku.
“Ya mesthi wae, ora ana tandhinganelah!” wangsulanku.
“Wong apik, yen mati mesthi menyang swarga?” Tanto takon maneh.
“Iya!” jawabku mantep.
“Kepingin apa wae klakon?”
“Iya!”
“Pingin mangan enak terus, klakon?”
“Mesthi!”
“Manggon nang omah apik kaya ning tivi kae bisa?”
“Wis ta, pokoke ora ana tandhingane. Neng kana kuwi sembarang wis cumepak, butuh apa wae ana. Ora usah kangelan. Ora ana wong mlarat, ora ana wong kere!”
Mbok menawa dheweke mbayangake saumpama ana swarga, ndahneya senenge. Karo mesam-mesem, Tanto wiwit ngantuk, merem.
Puncak isih adoh. Dalane isih rame, ngarep macet maneh. Kebangeten, saben dina kok macet wae. Ngarepku ana mobil BMW sing sopire metu, nesu-nesu karo nuding-nuding sopir liya sing sajake nyenggol bodi BMW-ne sing mulus. Kapokmu kapan, batinku. Mobil apik kok dipek dhewe.
Sopir BMW isih nesu karo nuding-nuding. Aku isih fokus nyawang nang jalane nalika dumadakan ana cahya kumilat disusul swara gumlegar lan sopir sing nesu-nesu mencelat, geni ing ngendi-endi. Aku isih kelingan sakdurunge mobil sing taksetiri katut kedilat geni. Bom.
Aku ora mikir apa-apa kajaba mung kahanane Tanto sing takrungkebi. Embuh piye. Aku ora wani melek. Anane mung rasa panas sing kliwat, lan aku ora duwe daya kanggo loncat.
“Mas Gondo, apa iki wis teka?”
“Durung,” wangsulanku alon.
“Mesthine iki rak dudu swarga? Jarene swarga endah banget?”
“Dudu, Tanto iki dudu swarga. Neng swarga ara ana wong sing nesu-nesu, tukaran, ora ana bom!” Saka dhasare atiku, kanthi tulus aku ndonga supaya Tanto nemokake swarga sing semesthine, swarga sing diimpekake. Banjur peteng ndhedhet, ora ana swara. 


Unsur Intrinsik

Tema :     Swarga Dunya
Latar  :    Latar Panggonan, Omah lan Ndhalan Kutha Jakarta


Lagi wae rada sregep, nyandhak kanvas, e... neng tivi ana gambar omah apik-apik ngono kuwi, acara Rumah Idaman. Yen mripatku  nyawang sing apik-apik ngono kuwi, lali karo gawean. Opo maneh aku ndeleng tivi ing njero omahku iki...
Tanto seneng banget, dheweke mlayu mulih. Aku dewe salin kaos thok. Ora suwe aku lan Tanto wis melu dheseg-dhesegan dhempet-dhempetan karo mobil gilap ing ndalan kutha Jakarta.
             
    Latar wektu, Sore
Pas wayah sore, pas lagi wae rada sregep, nyandhak kanvas, e... neng tivi ana gambar omah apik-apik ngono kuwi, acara Rumah Idaman. Yen mripatku  nyawang sing apik-apik ngono kuwi, lali karo gawean. Opo maneh aku ndeleng tivi ing njero omahku iki.
                  Latar Suasana, Trenyuhake, Tegang
Sopir BMW isih nesu karo nuding-nuding. Aku isih fokus nyawang nang jalane nalika dumadakan ana cahya kumilat disusul swara gumlegar lan sopir sing nesu-nesu mencelat, geni ing ngendi-endi. Aku isih kelingan sakdurunge mobil sing taksetiri katut kedilat geni. Bom.
Aku ora mikir apa-apa kajaba mung kahanane Tanto sing takrungkebi. Embuh piye. Aku ora wani melek. Anane mung rasa panas sing kliwat, lan aku ora duwe daya kanggo loncat.




Paraga lan watak :

·    Mas Gondho : Males, Gampang meri, Bisa dibuktikake saka penggalan                  Cerkak    kasebut
Lagi wae rada sregep, nyandhak kanvas, e... neng tivi ana gambar omah apik-apik ngono kuwi, acara Rumah Idaman. Yen mripatku  nyawang sing apik-apik ngono kuwi, lali karo gawean. Opo maneh aku ndeleng tivi ing njero omahku iki...
 Tanto:Polos, gampang pracaya

Bisa dibuktikake saka penggalan  Cerkak  kasebut
“Kuwi dudu omah, kuwi swarga,” wangsulanku karo ngulu idu.
“Ana ngendi manggone?” sajake Tanto durung ngerti karo wangsulanku.
“Embuh, wong aku durung tau mrana!”
“Aku pengin mrana, Mas Gondo!”
 · 

Alur                   : Maju, nyeritakake kedadeyan pengalamane Mas   Gondo nang                                         kadepane.                       

Sudut Pandhang   : Uwong ketelu sing perane kanggo pengamat.

Bisa dibuktikake saka penggalan  Cerkak  kasebut,
Gara-gara ndeleng acara Rumah Idaman, lukisan Taj Mahal tansah durung rampung, saben aku nyawang fotone Taj Mahal kanggo model lukisanku angenku tekan ngendi-endi. Taj Mahal endah banget, kaya swarga.

Amanat              : Dadi wong ojo gampang meri kudu duwe usaha

Bisa dibuktikake saka penggalan  Cerkak  kasebut,
Lagi wae rada sregep, nyandhak kanvas, e... neng tivi ana gambar omah apik-apik ngono kuwi, acara Rumah Idaman. Yen mripatku  nyawang sing apik-apik ngono kuwi, lali karo gawean. Opo maneh aku ndeleng tivi ing njero omahku iki.
“Omah kok apike ora ilok kaya ngono kuwi, sing manggon apa ya manungsa?” grenengku. Lha piye, sing kaya ngono kuwi aku durung tau weruh kok!

    Basa                 : Basa cerkak kasebut kelebu ngoko lugu